Dobra ziemskie Gatka z przyległościami miały w 1834 roku 24 włók oraz 19 mórg miary polskiej. Zabudowania dworskie składały się z dworu drewnianego "w węgieł budowany, pod gontami, o sieni i izbach 5-ciu, spiżarni, pod którą piwnica murowana" a także był tam folwark drewniany stary pod gontami, karczma (w której mieszkał Josek Grefman /Greifman/), młyn na rzece Świder o 3 kołach, tyluż gankach, z kamieniami i stępami, w którym mieszkał Paweł Piotrowski [...]

Szperając w internecie udało nam się znaleźć zdjęcie tego nieistniejącego już młyna.

Zdjęcie dodane przez p. Mariusza Brzezińskiego 31 grudnia 2012, godz. 20:33:59
Źródło: zbiory własne
Autor: J. Szulc

źródło: http://mazowieckie.fotopolska.eu/370959,foto.html (29 styczeń 2015)

Młynarz nie umącony rzadka rzecz 

Dobry młynarz wszystko zmiele 

Kto pierwej zboże do młyna przywiezie, temu pierwej zmielą 

Choć młyn miele, jednak mąki niewiele 

Co do młyna zawiezą, we młynie zmielą

Co po młynie, kiej woda nie płynie 

Młynarze i piekarze nie kradną sami, im ludzie znoszą

W Sufczynie znajdowały się trzy młyny: dwa nad rzeczką potocznie nazywaną Strugą a poprawnie Puznówką - Sufczyn-Pęchery i Sufczyn-Sokoły oraz na Świdrze Młyn-Sufczyn. Niektórzy młyn w niedalekich Zawadkach także położonym na Puznówce (potocznie nazywanej Strugą) także traktują jako sufczyński młyn

Młyn Pęchery (rz. Puznówka)

Prawdopodobnie najstarszy młyn w Sufczynie (z końca XVIII wieku).

W 1838 roku młyn należał do majątku Wola Sufczyńska. "Młyn z drzewa na stawie zarybionym, przeszło trzy morgi rozległym, o 4ch upustach, dwóch gankach z wszelkimi rekwizytami, jagielnik z drzewa o jednym ganku i 6 stęporach i o 2ch stęporach do folowania sukna, chałupa pojedyńcza, stodoła, obora i chlew, wszystko dzierżawi Franciszek Kiełczykowski młynarz za summę roczną w zł 1,150." *

W 1870 roku Pęchery były dzierżawione przez młynarza Bolesława Murzynowskiego od Wołyńskiego za sumę 170 rs (rubli) rocznie. W tym czasie właścicelem dóbr Wola Sufczyńska był Teofil Wotowski (właściel także Rusinowa /Okręg Opoczyński w Guberni Radomskiej/).

W 1890 roku Pęchery nie były częścią dóbr Wola Sufczyńska.

Przed II Wojną Światową młyna Sufczyn-Pęchery był Dawid Cukierman¹. W 1943 roku zamordowany został przez hitlerowców na Pawiaku. W okresie powojennym znajdował się w rękach p. Mazka. Obecnie należy do syna Pana Wacława Paczkowskiego.

Młyn Sokoły (rz. Puznówka)

W Sufczynie-Sokołach młyn należał do majątku Sufczyn, który po parcelacji na początku XX wieku  został kupiony przez Józefa i Katarzynę Chmielewskich w 1917 roku wraz z siedliskiem o powierzchni 17 ha. Jeden z synów Aleksander urodzony w 1901 roku. W ich posiadaniu był do około 1938 roku. Obecnie pozostałości należą do Pana Czajki.

Młyn na Świdrze "Fijołek"

Wydzielony prawdopodobnie z dóbr Wola Sufczyńska. Powstał w środkowej części wsi na odcinku Świdra, który był melioriowany przed 1841 rokiem (w dokumentach rozgraniczających dobra Wola Sufczyńska od Sufczyna z 1841 roku znaleziono opis "stary" i "nowy" Świder). Wybudowany w XIX wieku jako osada myńska włościańska przez pierwszego młynarza o nazwisku Rybak, który w początkach XX wieku sprzedał osadę Józefowi Zwolińskiemu. Józef Zwoliński zmarł w1925. Jego spadkobiercy sprzedali osadę młyńską w sierpniu 1939 roku Zygmuntowi Stolarskiemu, ten sprzedał osadę młyńską Janowi Fijołkowi (ur w 1890 r) w kwietniu 1958 roku. Drewniany budynek młyna spalił się w 1964 lub 1965 roku w wyniku zwarcia w instalacji elektrycznej. Jeszcze w późnych latach siedemdziesiątych "babcia Fiołkowa robiła ospę" w pobliskiej szopie-mini młynie posadowionej na solidnych betonowych fundamentach. Po Fijołku osada przeszła w ręce pana Krzysztofa Krzyżanowskiego (wnuk p. Fijołka). Od 2007 roku w posiadaniu Państwa Kaczmarek. Po jedynym młynie położonym nad Świdrem w Sufczynie pozostały tylko betonowe słupy.

Młyn w Zawadkach (rz. Puznówka)

W Zawadkach był młyn Szumigowskiego i jego syna Juliana. W 1943 roku Julian został zamordowany przez hitlerowców. Ostatnim właścicielem był Eugeniusz Mirowski, który jest pochowany na cmentarzu parafii Gocław.

MŁYN W GADCE

W 1929 roku był to młyn parowy (?) i należał do Zalewskiego. Zdjęcie młyna można znaleźć w innym wątku.

MŁyn w Sępochowie

Ten w 1929 roku należał do Gardocki J. i był młynem wodnym

* Gazeta Rządowa Królestwa Polskiego. Warszawa 1838, no 97 strona 7 (z 10)

¹ W Księdze Adresowej Polski z 1929 roku (strona 1984) jako właściciel młyna Pęchery wymieniony jest Cukierman S.

Nie wiemy kiedy dokładnie powstał młyn w Sufczynie na Świdrze. Wg naszej oceny jest to połowa XIX wieku. Na posiadanych przez nas mapach z 1839 osady młyńskiej w tym miejscu jeszcze nie było. Powstał prawdopodobnie ok 1864 roku po uwłaszczeniu chłopów przez cara.  W 1939 osada włościańska o powierzchni 6 mórg – trzy hektary trzy tysiące pięćset dziewięćdziesiąt dwa metry kwadratowe, której właścicielami byli małżonkowie Rybak, od których kupł tę osadę młynską Józef Zwoliński pochodzący z Sępochowa, prawdopodobnie w 1908 roku. Żona Zwolińskiego, Józefa z Zatorskich, żyła i mieszkała jeszcze w domu ("dożywotniczka") pod koniec 1939 roku. W dziale trzecim wykazu hipotecznego pod numerem pierwszym istniał wpis mówiący o serwitucie przejazdu przez nieruchomość dla małżonków Rybak – poprzedni właściciele nieruchomości. Młynarz Józef Zwoliński - zmarł 5 lutego 1925 roku. W latach 1939-1958 Młyn-Sufczyn znajdował się w rękach Zygmunta Stolarskiego pochodzącego z Garwoilna (Garwolin, ul Długa 16). Jan Fijołek wraz z synem Eugeniuszem pochodzący ze wsi Nagórnik (gromada Wola Kościelna, powiat Kozienice) oraz synem Adolfem (zam. Brzegi, Miastków Kościelny, pow. Garwolin) w kwietniu 1958 roku. W rękach spadkobierców przebywał do 2007 roku.